Σάββατο 7 Αυγούστου 2010

Παναγία, η μητέρα του Θεού αλλά και των ανθρώπων

Η Θεοτόκος Μαρία .η πρώτη μεταξύ των αγίων ,ήταν το πρόσωπο το <<προκατηγγελμένον υπο των προφητών >> και <<εκλελεγμένων εκ πασών των γενεών >>,για να συνεργήσει στο μυστήριο της ενσαρκώσεως του Θεού Λόγου.<< Η Παναγία είναι το πνευματικό στόλισμα της ορθοδοξίας. Για μας τους Έλληνες είναι η πονεμένη μητέρα, η παρηγορήτρια κ’ η προστάτρια, που μας παραστέκεται σε κάθε περίσταση. Σε κάθε μέρος της Ελλάδας είναι χτισμένες αμέτρητες εκκλησιές και μοναστήρια, παλάτια αυτηνής της ταπεινής βασίλισσας, κι’ ένα σωρό ρημοκλήσια, μέσα στα βουνά, στους κάμπους και στα νησιά, μοσκοβολημένα από την παρθενική και πνευματική ευωδία της. Μέσα στο καθένα απ’ αυτά βρίσκεται το παληό και σεβάσμιο εικόνισμά της με το μελαχροινό και χρυσοκέρινο πρόσωπό της, που το βρέχουνε ολοένα τα δάκρυα του βασανισμένου λαού μας, γιατί δεν έχουμε άλλη να μας βοηθήσει, παρεκτός από την Παναγία, «άλλην γαρ ουκ έχομεν αμαρτωλοί προς Θεόν εν κινδύνοις και θλίψεσιν αεί μεσιτείαν, οι κατακαμπτόμενοι υπό πταισμάτων πολλών». Το κάλλος της Παναγίας δεν είναι κάλλος σαρκικό, αλλά πνευματικό, γιατί εκεί που υπάρχει ο πόνος κ’ η αγιότητα, υπάρχει μονάχα κάλλος πνευματικό. Κι’ αυτό το κάλλος είναι αποτυπωμένο στα ελληνικά εικονίσματά της που τα κάνανε άνθρωποι ευσεβείς οπού νηστεύανε και ψέλνανε και βρισκόντανε σε συντριβή καρδίας και σε πνευματική καθαρότητα. Στην όψη της Παναγίας έχει τυπωθεί αυτό το μυστικό κάλλος που τραβά σαν μαγνήτης τις ευσεβείς ψυχές και τις ησυχάζει και τις παρηγορά. Κι’ αυτή η πνευματική ευωδία είναι το λεγόμενο Χαροποιόν Πένθος , που μας χαρίζει η θρησκεία του Χριστού, ένα βότανο άγνωστο στους ανθρώπους που δεν πήγανε κοντά σ’ αυτόν τον καλόν ποιμένα. Τούτη τη χαροποιά λύπη την έχουνε όλα όσα έκανε η ορθόδοξη τέχνη, και τα ευωδιάζει σαν σμύρνα και σαν αλόη, καν εικόνισμα είναι, καν υμνωδία, καν ψαλμωδία, καν χειρόγραφο, καν άμφια, καν λόγος, καν κίνημα, καν ευλογία, καν χαιρετισμός, καν μοναστήρι, καν κελλί καν σκαλιστό ξύλο, καν κέντημα, καν καντήλι, καν αναλόγι, καν μανουάλι, ότι και νάναι αγιωτικό(Φωτης Κοντογλου)

Στην υµνολογία της εκκλησίας µας οι ωραιότεροι ύµνοι αναφέρονται στη γλυκιά µορφή της. Στην πρόξενο της σωτηρίας του ανθρώπου. Στηµοναδική και ακλόνητη ελπίδα κάθε πιστού. Και γιαυτό από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια οι γιορτές προς τιµήν της Παναγίας και οι προσευχές προς Εκείνη καταξιώθηκαν στη συνείδηση των πιστών και έγιναν αναπόσπαστο κοµµάτι της πνευµατικής ζωής.  Στις οµιλίες των Πατέρων προς την Παναγία παρατηρείται µια σιωπή µα και λόγος συνάµα. Ατενίζοντας το σεµνό πρόσωπο της Παναγίας δεν ξέρουν τι να πουν και σιωπούν. Ο Άγιος Ιωάννης ο ∆αµασκηνός π.χ.στην αρχή µιας οµιλίας του για την Παναγία λέει: « Αυτή µου πήρε τα µυαλά και µου έδεσε την γλώσσα>>. Παρά ταύτα η γλώσσα λύνεται γιανα υµνήσει την υπέρ πάσα έννοιαν. Γι αυτό λέγεται ότι οι λόγοι πουέχουν γραφτεί για την Παναγιά, τη µητέρα του Χριστού, είναι ύµνοι και όχι ερµηνείες. Και είναι πράγµατι θαυµαστά τα όσα έχουν γραφεί για την Παναγία µας. Ίσως δεν υπάρχουν στην υµνολογία της εκκλησίας µας ωραιότεροι ύµνοι και προσευχές. Και στεκόµαστε µε δέος, αγάπη
 και προσδοκία µπροστά στη Μητέρα του Θεού και του κόσµου. Η Παναγία έδωσε σάρκα από τη σάρκα Της και αίµα από το αίµα Της στον Υιό και Λόγο του Θεού, ο οποίος έτσι εισήλθε στο χρόνο, δηλαδή στην ανθρώπινη ιστορία, ως τέλειος θεάνθρωπος για τον ανακαινισµό του κτιστού κόσµου. Είναι, λοιπόν, η Παναγία όχι απλώς ένας σταθµός στην ιστορία του ανθρώπινου γένους αλλά το τέλος του παλιού και η αρχή του νέου κόσµου, το τέλος και η ολοκλήρωση της Παλαιάς ∆ιαθήκης και ταυτόχρονα η εµφάνιση του νέου εν Χριστώ ανθρώπου. Η Παναγία στέκεται στο µεταίχµιο δύο εποχών, στο σηµείο όπου τελειώνει η εποχή της Π. ∆ιαθήκης και ανοίγει η εποχή των Εσχάτων που εγκαινίασε η Ανάσταση του Χριστού. Με την Παρθένο ολοκληρώθηκε η Ιερά Ιστορία και ήρθε “το πλήρωµα του χρόνου”.

Οι πληροφορίες που έχουµε για τη Παναγια προέρχονται από την παράδοση και τις µαρτυρίες της Καινης Διαθηκης. Οι πληροφορίες που έχουµε από την παράδοση αναφέρονται στη γέννηση και την παιδική ηλικία της Παναγίας έως της µνηστείας της µε τον Ιωσήφ καθώς και στη ζωή της µετά τηνΠεντηκοστή έως την Κοίµησή Της, ενώ οι πληροφορίες που έχουµε από τα Ευαγγέλια αναφέρονται στο διάστηµα της επί γης ζωής του Ιησού. Σύµφωνα, λοιπόν, µε την εκκλησιαστική παράδοση που διασώθηκε στο  λεγόµενο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου (βιβλίο απόκρυφο που όµως διασώζει ιστορικούς πυρήνες) η Μαρία γεννήθηκε στα Ιεροσόλυµα . Γονείς της ήταν ο Ιωακείµ και η Άννα, άνθρωποι ευσεβείς, οι οποίοι, επειδή ήταν στείροι, παρακαλούσαν νυχθηµερόν τον Θεό να τους χαρίσει ένα παιδί.
Τελικά ο Θεός εισάκουσε τις προσευχές τους και η Άννα σε προχωρηµένη ηλικία γέννησε τη Μαρία. Υποσχέθηκεµάλιστα ότι το παιδί που θα γεννήσει θα το προσφέρει “δώρον Κυρίωτω Θεώ και έσται λειτουργούν αυτώ πάσας τας ηµέρας της ζωής αυτού.”  Εκπληρώνοντας αυτή τους την υπόσχεση παρέδωσαν τη Μαρία, όταν έγινε τριών ετών, στους ιερείς του Ναού των Ιεροσολύµων, όπου σύµφωνα µε την παράδοση, έµεινε ως τα δώδεκά της χρόνια “ως περιστερά νεµοµένη και ελάµβανε τροφήν εκ χειρός αγγέλου”. Η παραµονή της Μαρίας στο Ναό και µάλιστα η είσοδός της στα Άγια των Αγίων είναι πρωτόγνωρο γεγονός για τη θρησκ εία των Εβραίων, κ αθόσον ήταν αυστηρά απαγορευµένη η είσοδος γυναικών στο Ναό. Στα Άγια των Αγίων ιδιαίτερα έµπαινε µια φορά το χρόνο µόνο ο Αρχιερέας. Το γεγονός αυτό, κατά τους Πατέρες, είναι αρκετό u947 για ναδειχθεί η παναγιότητα της Μαρίας. Όταν η Παρθένος έγινε δώδεκα ετών,µε φροντίδα του Αρχιερέα Ζαχαρία, παραδόθηκε στον Ιωσήφ, άνδραευσεβή, ο οποίος την παρέλαβε υπό την προστασία του και τη µνηστεύτηκε (γι’ αυτό και επονοµάζεται Μνήστωρ).
Οι πληροφορίες που αφορούν τη Μαρία ως Μητέρα του Κυρίου προέρχονται από την Κ. ∆ιαθήκη και είναι σχετικά λίγες. Οιπερισσότερες από αυτές περιέχονται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου και του Λουκά, οι οποίοι αναφέρονται στη σύλληψη, τη γέννηση, τη βρεφικήκαι παιδική ηλικία του Ιησού. Λιγότερες είναι οι πληροφορίες που διασώζουν οι Μάρκος και Ιωάννης, οι οποίοι σποραδικά αναφέρουν κάποιες περιπτώσεις εµφανίσεως της Παναγίας κατά τη δηµόσια δράση του Κυρίου µέχρι το σταυρικό Του θάνατο. Ειδικότερα ο Λουκάς αναφέρεται στον Ευαγγελισµό, στην επίσκεψη της Μαρίας στην εξαδέλφη της Ελισάβετ (όταν εκείνη ήταν έγκυος τον Ιωάννη τον Πρόδροµο και η οποία στο πρόσωπο της Μαρίας αναγνώρισε τη Μητέρα του Θεού) καθώς και στα σχετικά µε τη γέννηση και την παιδική ηλικία του Ιησού.
Σύµφωνα µε την υµνολογία της Εκκλησίας, η Παναγία παρευρισκόταν στην Ανάληψη του Κυρίου ενώ, όπως µας πληροφορούν οι Πράξεις των Αποστόλων (Α,14), ήταν µαζί µε τους υπόλοιπους Αποστόλους στο υπερώο της Ιερουσαλήµ µετά την Ανάληψη αναµένοντας και Αυτή την κάθοδο του Αγίου Πνεύµατος. Έλαβε, λοιπόν, και η Παναγία µε θαυµαστό τρόπο κατά την ηµέρα της Πεντηκοστής το Άγιο Πνεύµα.Τούτο µαρτυρείται και από την εικονογραφία, όπου στην εικόνα τηςΠεντηκοστής εικονίζεται και η Θεοτόκος ανάµεσα στους Αποστόλους µε “γλώσσαν πυρός” πάνω στο κεφάλι Της. Όλα όσα γνωρίζουµε για την  Παναγία µετά την Πεντηκοστή προέρχονται από την προφορική παράδοση, γι’ αυτό και οι πληροφορίες είναι ασαφείς. Φαίνεται ότι η Μαρία εξακολουθούσε να µένει στα Ιεροσόλυµα µε τον Ευαγγελιστή Ιωάννη. Σύµφωνα µε την ιεροσολυµίτικη παράδοση του 5ου αιώνα (που είναι και η επικρατέστερη) η Παναγία “εκοιµήθη”, στα Ιεροσόλυµα και τάφηκε στην Γεσθηµανή, όπου από τον 6ο αιώνα έδειχναν και τον τάφο Της.
Το θεµέλιο της επίσηµης διδασκαλίας της Εκκλησίας για την Παναγία τέθηκε το 431 µ.Χ. µε την Γ’ Οικ. Σύνοδο. Η Σύνοδος εκείνη ονόµασε επίσηµα την Παναγία “Θεοτόκο”, αντικρούοντας έτσι την αίρεση του Νεστοριανισµού. Ο αιρετικός Νεστόριος αρνιόταν την ένωση στο πρόσωπο του Χριστού των δύο φύσεων (θείας και ανθρώπινης) και δε δεχόταν ότι ο Χριστός είναι τέλειος Θεάνθρωπος. Γι’ αυτό και απέρριπτε την ονοµασία Θεοτόκος για την Παναγία, την οποία ονομαζε Χριστοτόκο.
Η Υπερευλογημένη Μητέρα του Θεού είναι ο Αρχηγός της <<νοητής αναπλάσεως>>.Είναι Εκείνη που σαν Οδηγήτρια μας βοηθά να βρούμε τον δρόμο για τον Παράδεισο.Ειναι εκείνη <<δι’ ης εξεδύθημεν δόξα άκτιστον >> και γι’ αυτό υμνείται και θεωρείται σαν <<πασών γενεών ευφροσύνη>>.Γι’ αυτό ,με ιδιαιτερη αίσθηση και κατάνυξη και θέρμη ,ας την παρακαλέσομε με τα λόγια του ιερού υμνωδού.<<Και σε μεσίτριαν έχω προς τον φιλάνθρωπον Θεόν ,μη μου ελέγξεη τας πράξεις ενώπιον των αγγέλων .Παρακαλώ Σε Παρθένε ,βοήθησον μοι εν τάχει>>…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου